Bireyin bütçeleme, tasarruf, borç alma ve yatırım gibi temel finansal kavramlar konusunda ekonomik koşulları da göz önünde bulundurarak karar alma yeterliliğini ve finansal planlama yoluyla kişisel finans durumunu idare etme yeteneğini gösterdiği durumdur. Günlük iş hayatımızda yada özel hayatımızda finansal işlemlerimizi daha bilinçli yaparak en doğru kararı almamızı sağlayacak seviyede finans bilgisine sahip olmaya finansal okuryazarlık diyebiliriz.
Finans veya hesaplar sadece finansal kurumlar için gerekli olan kavramlar olmaktan çıkmıştır. Bireysel anlamda finansal okuryazarlık ay sonunu neden getiremediğini anlamak isteyenlerin cevabı haline gelir. Temel finansal kavramları bilmeniz, gelir ve gideriniz konusunda değerlendirme yaparak hareket etmeniz ve diğer tüm işlemlerin eksiksiz yerine getirilmesi kişilerin parasal anlamda daha bilinçli hareket etmesine olanak tanır.
Finansal anlamda okuryazar olmak elinizde var olan gelirler giderleriniz arasındaki ilişkinin kurulmasına katkıda bulunur. Alışkanlıklarınız, harcamalarınızın türü veya neden birikim yapamadığınızın belirlenmesi gerekir.
Finansal sistemin içinde yer alan her tüketici, finansal hizmetleri en doğru şekilde kullanmayı bilmelidir. Bugün kredi kartı kullandığı halde asgari ödemeyi, tahvil, bono, fonlar gibi çeşitli yatırım araçlarının ne anlama geldiğini bilmeyen birçok tüketici var. Diğer yandan finansal hizmetleri yanlış kullanan ve örneğin, birikim için yeterli gelire sahip olduğu halde para biriktiremiyorum diyen bireylerin sayısı da çoğunluktadır. Tüm bunların sebebi finansal cehalettir.
Bilginiz arttıkça finansal anlamda daha çok gelir elde etmenize, yerinde harcamalara ve birikimlerinde artmasına dayanak oluşturur. Nereden başlayacağınıza, nasıl devam edeceğinize ve gereken kararların verilmesi aşamasında nasıl davranacağınıza kadar uzayan bir dizi süreci gerekli kılar.
Okuryazarlık gelir ve gider tablosuna hakim olmayı gerektirir. Paranın nasıl kazanıldığı, ek gelirlerin elde edilip edilmeyeceği veya paranın yönetilmesi hem kısa hem de uzun vadede tasarruf elde etmenize etken olur. Harcama yapmadan hemen önce bunun gerçekten gerekli olup olmadığına karar vermek okuryazarlığın en önemli etkisidir. Giderlerinizin azalması ve gelirlerinizin artması aynı rakamlarla farklı bir şekilde yaşamanıza da ön ayak olacaktır.
Dünya ne durumda?
Finansal okuryazarlık ABD, Avustralya, Kanada ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelerde hayli önemseniyor. Gelişmiş pek çok ülkede finansal okuryazarlık eğitimleri veriliyor. Bu sayede, bireylerin günlük hayatlarında her zaman yer alan finansal konularda bilinçli kararlar vermesi hedefleniyor. Özellikle çocuklarda ilk ve orta dereceli okullarda bununla ilgili dersler verilmektedir.
Genç nesil olarak geçmiş kuşaklara baktığımızda dijitalleşmeyle de beraber bu kaynakların kullanımı gün geçtikçe daha da karmaşıklaşıyor ve bunları kullanmanın sorumluluğu zorluğuyla beraber artıyor. Gençlerin geleceklerini ekonomik olarak bağımsız biçimde, seçeneklerini farkında olarak planlamaları gerekiyor. Bu sebeple finansal okuryazarlık yetkinliğinin yetişkinlikten önce kazanılması gerekiyor.
Okullarda uygulanan öğretim programlarına finansal eğitimin dahil edilmesi gelecek nesillerin finans okur yazar olmalarını sağlamanın anahtarı olabilir.
