Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, bugün açıklanan dış ticaret endekslerini yorumladı.
Daha önceki açıklamalarımızda da yer verdiğimiz gibi, bu yıl ihracatımızdaki gerileme bizim önceden bildiğimiz, beklediğimiz, etkilerini hesapladığımız bir gelişme.
Ocak ayı başında yaptığımız basın toplantısında ve sonraki açıklamalarımızda yer verdiğimiz gibi, Dolardaki küresel güçlenme ve emtia fiyatlarındaki gerileme 2015 ihracatımızda 20 milyar doların hafif üzerinde negatif etki potansiyeline sahip.
İlk 5 ayda bu etkiler beklediğimiz gibi geldi. Örneğin Euro/Dolar paritesindeki gerileme ilk 5 ayda 6 milyar dolara yakın azaltıcı etki yaptı. Emtia fiyatlarındaki düşüş ilk 5 ayda ihracatımızda 5.5 milyar dolara yakın azaltıcı etki yaptı. Dolayısı ile Dolar ve emtia fiyatlarının ilk 5 ayda toplam etkisi 11.5 milyar dolara yakın oldu. Bu şu anlama geliyor: Euro Dolar paritesi ve emtia fiyatları bu yıl gerilememiş ve geçen yılla aynı kalmış olsaydı, ihracatımız yaklaşık 11.5 milyar dolar daha yüksek olacaktı. İhracatçılarımız bu negatif etkinin yarısını, daha fazla mal satarak ve fiyatları çok fazla düşürmeyerek telafi etti. Bu nedenle ilk 5 ayda ihracatımızdaki gerileme 5.5 milyar dolar oldu.
Bugün açıklanan Nisan ayı dış ticaret endeksleri de benzer bir duruma işaret ediyor. İlk 4 ayda miktar endeksinde ortalama yüzde 3 artış varken, fiyat endeksinde yüzde 8.3 gerileme var. Yani ihracat fiyatlarımız ilk 4 ayda, 2014’ün ilk 4 ayına göre yüzde 8.3 daha düşük. Buna karşılık geçen yılın aynı döneminde göre yüzde 3 daha fazla mal satmışız.
Bunu basit bir örnek ile açıklayalım. Geçen yılın ilk 4 ayında 100 adet malı tanesini 100 dolara satmışken, bu yıl ilk 4 ayda 103 adet malı tanesini 91.7 dolara satmışız.
Halkımızın ve iş dünyamızın şunu bilmesini özellikle isterim ki; bu sadece Türkiye’ye has bir durum değil. Bütün dünyada ihracat geriliyor. Hatta bizimkinden daha hızlı geriliyor. Ancak biz gerek Euro Bölgesine olan ihracatımızın yoğunluğu, gerek petrol ihracatçısı ülkelere ihracatımızın yoğunluğuna rağmen, ihracatçımızın yoğun gayreti, hükümetimizin destek ve teşvikleri ile bu etkiyi kısmen telafi edebiliyoruz. Bundan sonra da bu isabetli çalışmalarımıza aynı inançla devam edeceğiz.
Paritedeki ve emtia fiyatlarındaki gerilemenin menfi etkisi Eylül ayından itibaren hafiflemeye başlayacak. Beklenmedik bir dış şok olmaz ise Sonbaharda ihracatımızda daha iyi rakamlar göreceğiz. Fakat yıl genelinde daha fazla mal ihraç edecek olsak da; ihracatımız dolar bazında 2014’ün altında kalma riskini taşıyor.
İthalatımızda şimdiye kadar önemli bir gerileme yaşandı. Bu, Doların küresel değerindeki artış ve emtia fiyatlarındaki gerilemenin yanısıra, Ekonomi Bakanlığı olarak aldığımız ithalat tedbirlerinin bir sonucu. Bu tedbirleri kararlılıkla almaya devam edeceğiz. Dış ticaret açığında bu yıl önemli bir daralma bekliyoruz. Cari açığımız da buna paralel şekilde 40 milyar dolar civarına gerileyecek.
