İyi Parti Denizli Milletvekili Sayın Yasin Öztürk’ün Tütün üreticilerinin sorunları ve çözüm önerileri konusunda yazılı bir açıklamada bulundu. Konu ayrıca yazılı soru önergesi olarak ilgili bakanlıklara iletileceğini dile getirdi.
Öztürk “Türkiye’de Tütüncülük 4733 sayılı Tütün, Tütün mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine dair kanunun yasalaştığı 2002’den bu yana her geçen gün can çekişmektedir. Yasa çıktığı tarihte 520.000 olan tütün üreticisi %85 azalarak, 2017 ürün yılında 64.000’li seviyelere düşmüştür.
Şark tipi Oriental tütün piyasasında dünya üretiminin 3 de 1’ ini Türkiye üretmektedir. Bu tütünler aromatik, tutucu ve kaliteli özellikleri yüzünden sigara üretiminde harmanlara %15 civarında katılmak zorundadır.
Ülkemizde en kaliteli tütünün yetiştirildiği Denizli ilimizde, yakın zamana kadar çok sayıda çiftçi ailesi geçimini tütün ekiminden sağlamakta idi.
Genç nesil; tütün tarımının zorluğu ve gelirinin azlığı nedeniyle üreticilikten uzaklaşmış, Ege bölgesinde üreticilerin yaş ortalaması 50 yaş civarına yükselmiştir.
AK Partisi hükümeti döneminde Tekel’in kapatılması ve Tekel’e bağlı sigara fabrikalarının kapatılması sonucunda ilimizde tütün ekimi ile uğraşan vatandaşlarımız geçinemedikleri için Büyükşehirlere göç etmek durumunda kalmıştır.
Piyasaya tümüyle hakim olan çok uluslu şirketler ürün fiyatlarını kendisi dikte etmektedir. Bundan 20 yıl öncesine kadar tütün baş fiyatı 1 Karton Uzun Samsun sigarası fiyatına eşdeğer iken (1 Karton Uzun Samsun 90 TL), şimdi ise tütün baş fiyatı 2 adet Uzun Samsun etmiyor. Geçen yıl fiyatlar 9 TL’ye kadar düşmüştü.
Ürün maliyetlerinde yaşanan artışlar (2018 TurkıshTaboco Tütün Tarımı Raporu- üreticinin tütün maliyeti 19,36 TL/KG), Düşük fiyat sorununun çözülmemesi tütün üreticilerinin durumunu daha da güçleştirmektedir.
2017 Ürün yılında Denizli; 12.280 üretici, 235 bin hektar alanda 22.900 ton tütün üretimi ile Türkiye üretiminin %24’ünü gerçekleştirmiş, tütün üretiminde Türkiye’de 2. Sırada yer almaktadır.
Tavas, Kale, Acıpayam, Beyağaç, Güney, Buldan, Bekilli ilçelerimiz başta olmak üzere Denizli’mizin 12 ilçesinde üretilen tütün; Garip köylümüzün fukara bitkisidir.
Tütün denilince binlerce ailenin yüreği ağzına gelir. Gece-Gündüz demeden geçimini bu yolla sağlayan çiftçimiz, çalışmak için gece yarısında evlerinden çıkar, güneşin henüz doğmadığı tarlalarında lambalar yardımıyla tütün kırar.
Sonuç olarak kamunun tamamen devreden çıktığı, müdahalesiz piyasa koşullarına terk edilen, dünyada “Türk Tütünü” şeklinde ulusal ad ile anılan tütün çok kıraç arazilerde yetişir. Yerine alternatif ürün kolay kolay bulamazsınız.
Bu topraklarda ya tütün ekeceksiniz, ya da bu topraklar tarım arazisi olmaktan çıkar.
Çiftçimizi bu dertlerinden kurtarmak için izlenecek yollar bellidir ;
TAPDK Fiyatların belirlenmesinde etkin rol almalıdır bu çiftçilerimiz için oldukça önemlidir , 4733 sayılı kanunda yer alan ve hala kurulmamış olan Açık Arttırmalı Satış Merkezleri dünyanın önde gelen tütün üreticisi ülkelerinde olduğu gibi mutlaka kurulmalıdır . Tütün ticareti yapan firmalara belirli oranda tütünü bu merkezlerden alma zorunluluğu getirilmelidir . Özelleştirme kapsamında satılmamış olan eski Tekel depoları bu merkezler için depolama alanı olarak kullanılabilir.
Tütün üreticileri, alım yapan firmaların aralarında yapabileceği gizli anlaşmalara karşı kalite ve fiyat yönünden denetlenmeli ve korunmalıdır.
Tütün mamülleri üzerinde bulunan %80 civarındaki ÖTV’den çiftçimize pay ayrılıp ürettiği ürün kadar destekleme pirimi olarak verilmelidir . Nihayetinde geliri her geçen gün daralan tütün üreticilerinin toprak yapısına uygun , gelir kazandırıcı alternatif ürünler konusunda destek sağlanmalıdır.
Ve nihayetinde toprak yapısı sebebiyle tütün ekmesi dışında başkaca gelir kaynağı olmayan çiftçimize alternatif ürün yetiştirme ve alternatif kazanç sağlama hususunda büyük ölçekli araştırmalar yapılarak yardımcı olunmalıdır” dedi.
