Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinde önceki gün meydana gelen 5.0 büyüklüğündeki deprem, bizlere bir kez daha hazırlıksız olduğumuzu gösterdi. Deprem anında vatandaşların koşarak binadan çıkması bunun en önemli göstergesi oldu.haberturk.com'a konuşan Türkiye’nin alanında önde gelen isimlerinden olan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Meteoroloji Mühendisliği Bölüm Başkanı ve İTÜ Afet Yönetim Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü olan Prof. Mikdat Kadıoğlu, deprem anında koşarak kaçmanın yanlış olduğunu vurgulayarak, “Devrilen, dökülen ve uçuşan cisimlerden korunmanın tek yolu hedef küçültmektir. Bunun için de ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketini yapmak lazım. Varsa bir sıra masa altına girip sırtınızı pencereye dönün, masa ya da sıranın ayağına bir elinizle tutunun ve yüzünü kolunuzun üzerine örtün. Etrafınızda bir sıra ya da masa yoksa, pencerelerden ve devrilecek eşyalardan uzakta bu hareket yapılmalıdır” ifadelerini kullandı.AFET ÇANTASI HAZIR BULUNMALIProf. Kadıoğlu deprem öncesi, deprem sırası ve sonrasında alınması gereken önlemleri anlattı. Kadıoğlu olası bir deprem öncesi mutlaka afet çantasının hazır bulundurulması gerektiğini söyleyerek, “Afet çantası sürekli kullandığınız ilaçlar, kimlik kopyası vb birkaç evrak ile beraber ilk yardım çantası, bir battaniye, kuru yemiş ile birlikte portatif radyo bulundurmak faydalıdır” diye konuştu.“MERDİVENLERE GİTMEYİN, CAMDAN ATLAMAYIN”Fay hattı üzerinde veya yakın bir noktada bulunanların hareket etmesinin bile mümkün olamayacağını belirten Prof. Kadıoğlu şunları söyledi:“Deprem sırasında eğer fay hattı yakınsa ayakta durmak, bir yerden bir yere gitmek zaten mümkün değildir. Yakındaki şiddetli bir deprem insanı duvardan duvara vurabilir. Uzakta olan bir depremde insan ayakta durabilir ama genellikle en çabuk ve çok hasar görebilen merdivenlere gitmek ya da asansöre binmek çok tehlikeli. Camdan filan atlamak da hiç doğru bir davranış ya da düşünce değildir. Deprem sırasında değil ama deprem sonrası eğer binanız hasarlıysa artçı sarsıntılar tehlike yaratacağı için binadan kaçmadan, sakin ve güvenli bir şekilde çıkılmalıdır” dedi. “HASARLI BİNALAR HER AN ÇÖKEBİLİR”Deprem sonrası hiçbir tedbir almadan binalara geri dönen vatandaşları uyaran Mikdat Kadıoğlu, “Evinize girebilmek saate değil binanızın hasarlı olup olmamasına bağlı. Binanın taşıyıcı sisteminde özellikle çapraz bir şekilde uzanan çatlaklar, vb. yoksa binanızdan çıkmanız bile gerekmez. Gözle görülür hasarlar varsa uzman bir kişinin inceleyip onay vermeden binaya hiç bir zaman girmemeniz gerekir. Hasarlı binaların yıkılması için artçı depremlere ihtiyaç yoktur; onlar her an çökebilir” dedi. “AFET OLMAMASI, DEPREM ÖNCESİ YAPILANLARA BAĞLI”Depremin bir afete düşüp dönüşmeyeceği, deprem öncesinde alınan tedbirlerle belli olacağını vurgulayan Prof. Mikdat Kadıoğlu, alınması gereken tedbirleri şöyle sıraladı: “Deprem önce alttan P dalgasıyla küt diye vurur. Sonra fay hattının uzaklığına bağlı olan bir süreden sonra S dalgası gelip binayı sallamaya başlar. Bu sallandı anının bir afete dönüşmemesi deprem anındaki değil; deprem olmadan önce yapmanız gerekenleri yapıp yapmadıklarınıza bağlıdır. Bu nedenle deprem olmadan önce birinci şart mutlaka ve mutlaka binanız sağlam olmalıdır. Sağlam olmayan bir bina için yapacak fazla bir şey yoktur. İkinci olmazsa olmaz şart binanızdaki tüm eşyaları sabitlemektir. Bundan sonra bir aile afet planı yapmalı ve depreme karşı sigorta yaptırmak gerekir. Bütün bunlara ilave olarak deprem olmadan önce deprem anında nasıl davranacağınızı öğrenmiş ve tatbikatlar yapmış olmalısınız. Depremin hemen sonrası ilk yardım ve yangın söndürmeyi öğrenmek sizin için depremin afete dönüşmesini engelleyebilecek şeylerdir. Özetle insanları deprem gibi afetlerden en çok koruyan şey kendi bilgisi ve deprem öncesi yaptığı hazırlıklardır.”DEPREM SONRASI NE YAPILMALI?“Deprem sonrası, deprem öncesi aile afet planında belirlediğiniz afet toplanma alanına gitmelisiniz” diyen Prof. Kadıoğlu şunları söyledi:“Yine aile afet planında belirlediğiniz şehir dışındaki kişiye SMS mesajı atarak durumunuz hakkında bilgi vermenizde yarar var. En güvenilir alan hasar almadıysa kendi binanızdır. Binanıza güvenmiyorsanız diğer binaların yüksekliğinin en az yarı mesafesi uzaklığındaki her yerde durabilirsiniz. Ya da AFAD’ın belirlediği afet toplanma alanlarına gitmeniz durumunda beslenme, ilk yardım, vb. yardımları almanızı kolaylaştırabilir.”AFAD'DAN UYARI KILAVUZUAfet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) deprem sırasında can kayıplarının en aza indirilmesi için bir uyarı kılavuzu hazırladı. AFAD’ın hazırladığı deprem anında uyulması gereken kurallar şöyle:Bina içindeysenizKesinlikle panik yapmayınız.Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. eşyalardan uzak durunuz.Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek veya uzanarak kendinize hayat üçgeni oluşturun. Başınızı iki elinizin arasına alarak veya bir koruyucu (yastık, kitap vb) malzeme ile koruyun. Sarsıntı geçene dek bekleyin. Güvenli bir yer bulup, diz üstü ÇÖK, baş ve enseyi koruyacak şekilde KAPAN, düşmemek için sabit bir yere TUTUN hareketini yapın. Deprem sırasında sarsıntı durana kadar olduğunuz yerde kalın.Cam, pencere, dışarıya bakan duvar ve kapılardan, aydınlatma tesisatı veya armatürü gibi üzerinize düşecek her tür eşyadan uzak durun.Sarsıntı başladığında yataktaysanız orada kalın. Üzerinize düşecek ağır bir eşya yoksa bir yastıkla başınızı koruyun; varsa en yakındaki güvenli alana geçin.Size yakın çok sağlam ve yüke dayanıklı bildiğiniz bir kapı değilse, kapıyı kullanmayın. Çoğu iç mekan kapısı basitçe inşa edilmiştir ve sizi korumaktan uzaktır.Merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşmayın. Sarsıntı bitene kadar içeride kalın, ancak sarsıntı bitince dışarı çıkmak güvenlidir. Sarsıntı sırasında binayı terk etmeye çalışmayın.Araştırmalar, çoğu yaralanmanın bina içinde hareket ederken veya dışarı çıkmaya çalışırken oluştuğunu göstermektedir.Balkona çıkmayın.Balkonlardan ya da pencerelerden atlamayın.Asansör kullanmayın.ACİL DURUMLARI ve YANGINLARI bildirmek dışında telefonları KULLANMAYIN. Kibrit ve çakmak YAKMAYIN, elektrik düğmelerine DOKUNMAYIN.Elektriklerin kesilebileceğinin; yangın alarmlarının çalışabileceğinin ve yangın söndürme sistemlerinin devreye girebileceğinin farkında olunTekerlekli sandalyede iseniz tekerlekleri kilitleyerek başınızı ve boynunuzu korumaya alın.Mutfak, imalathane, laboratuvar gibi iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın vb. cihazları kapatın. Dökülebilecek malzeme ve maddelerden uzaklaşın.Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatın; soba ve ısıtıcıları söndürün. Diğer güvenlik önlemlerini alın; daha önceden hazırlanmış acil durum çantası ile gerekli olan eşya ve malzemeyi yanınıza alarak binayı daha önce tespit ettiğiniz yoldan derhal terk edip toplanma bölgesine gidin.Her büyük depremden sonra mutlaka artçı deprem olur. Artçı depremler zaman içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır. Artçı depremler hasarlı binalarda zarara yol açabilir. Bu nedenle sarsıntılar tamamen bitene kadar hasarlı binalara girmeyin.Artçı depremler sırasında da ana depremde yapmanız gerekenleri yapın.Bina dışında açık alandaysanızDışarıda kalın.Enerji hatlarından, diğer binalardan, direklerden, ağaçlardan ve duvar diplerinden uzaklaşın.Açık arazide çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı olun.Deniz kıyısından uzaklaşın.Toprak kayması, taş veya kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunmayın. Böyle bir ortamda bulunuyorsanız, en seri şekilde güvenli bir ortama geçin.Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı tedbirli olun.Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz hatlarından gelecek tehlikelere karşı dikkatli olun.En büyük tehlike binaların dış duvarlarının yıkılmasıdır. Depremlerdeki ölümlerin önemli bir kısmını bina içinden dışarı kaçarak enkaz altında kalanlar oluşturabilmektedir. Deprem sırasındaki yer hareketi nadiren ölüme veya yaralanmaya sebep olur. Depremle ilgili çoğu ölüm çöken duvarlar, parçalanan camlar ve düşen eşyalardan kaynaklanmaktadır.Araç kullanıyorsanızAraç kara yolunda seyir halindeyken sarsıntı olursa ve bulunduğunuz yer güvenli ise ( bina, ağaç, direkler yanında, üst geçit altlarında durmaktan sakınarak) yolu kapatmadan, sağa yanaşıp durun. Kontak anahtarını yerinde bırakıp, pencereler kapalı olarak araç içerisinde kalın.Sarsıntının geçmesini ihtiyatla bekleyin. Depremde hasar gören yol, köprü ve rampaları kullanmayın.Normal trafikten, ağaçlardan, direklerden ve enerji nakil hatlarından mümkün olduğu kadar uzaklaşın. Ancak sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidin.Araç meskun mahallerde ise ya da güvenli bir yerde değilse aracı durdurun; kontak anahtarını üzerinde bırakarak aracı terk edin ve açık alanlara gidin.Bir tünelin içinde iseniz ve çıkışa yakın değilseniz, aracınızı durdurup aşağıya inin ve aracınızın yanına yan yatarak ayaklarınızı karnınıza çekin, ellerinizi de başınızın üstüne kavuşturun.Kapalı bir otoparkta iseniz; arabanızın dışına çıkıp yanına yatın. Üzerinize yıkılacak tavan, tünel gibi büyük kitleler aracı belki ezecek, ama yok etmeyecektir. Araç içinde olduğunuz takdirde, üzerinize düşen bir parça ile ezilmenize sebep olabilir.Metroda veya diğer toplu taşıma araçlarındaysanızGerekmedikçe, kesinlikle metro ve trenden inmeyin. Elektriğe kapılabilir veya diğer bir trenin çarpması ile zarar görebilirsiniz.Trenin içinde sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk veya herhangi bir yere tutunun.Metro veya tren personeli tarafından verilen talimatları izleyin.Enkaz altında kaldıysanızKibrit ve çakmak yakmayın.Hareket etmeyin ve toz kaldırmayın.Ağzınızı ve burnunuzu mendil ya da kıyafetinizle kapatın.Borulara ya da duvarlara vurarak yerinizi arama kurtarma ekiplerine bildirmeye çalışın ve ıslık çalın. Bağırmayı son çare olarak kullanın. Çünkü bağırmak tehlikeli boyutlarda toz yutmanıza neden olabilir. GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ