Maliye Bakanlığı son yıllarda özellikle vergi mükellefi olmayan vatandaşların kira beyanlarını kolay ve basit olarak yerine getirebilmeleri için çalışmalar yapmaktadır. Yapılan çalışmalar sonucu hali hazırda gerçek usulde vergi mükellefi olmayan (ticari, zirai veya serbest meslek faaliyetinde bulunmayanlar) fakat gelir elde eden vatandaşlarımız için genişletilmiş hazır beyan sistemi oluşturulmuştur.

Hazır beyan sisteminin uygulamasına 2015 takvim yılı gelirlerinin beyan dönemi itibariyle başlanılacaktır. Bu sistemden sadece ücret, kira, menkul sermaye iradı, diğer kazanç ve iratlara ilişkin ayrı ayrı veya bunlardan hepsini/bir kaçını elde eden vatandaşlar yararlanabileceklerdir. Bunun haricinde ticari, zirai veya serbest meslek faaliyetinden dolayı gelir elde eden gelir vergisi mükellefleri hazır beyan sistemini kullanamayacaklardır.

Hazır beyan sisteminin işleyişi hakkında sizleri bilgilendirmek istiyoruz. Beyanname vermek zorunda olan mükelleflerin elde ettikleri gelirler türlerine göre Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından veri ambarı ile diğer kurum ve kuruluşlardan temin edilecek bilgiler kullanılmak suretiyle kısmen veya tamamen hazırlanan beyannameler mükellefin onayına sunulacaktır. Mükellef tarafından onaya sunulan beyanname kontrol edilecek, gerekli düzeltme ve ilaveler yapılarak tahakkuk ettirilecektir. Bu işlemler çok basite indirgenmiş olup uzman yardıma ihtiyaç duyulmadan otomatik hesaplamalar ile hızlı ve kolay bir şekilde beyan edilmesi hedeflenmiştir.

Sistemden faydalanmak isteyen mükellefler güvenlik sorularını cevaplayarak veya varsa internet vergi dairesi şifrelerini kullanarak sisteme giriş yapabileceklerdir. İnternet vergi dairesi şifresi bulunmayan mükellefler (http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/02/20160225-5-1.pdf) “İnternet Hizmetleri Kullanım Başvuru Formu” ile herhangi bir vergi dairesine başvurarak kullanıcı kodu, parola ve şifrelerini tedarik edebileceklerdir. Söz konusu kullanıcı kodu, parola ve şifreleri ile sisteme giriş yapıp kısmen veya tamamen önceden hazırlanmış beyannameleri görüntüleyebilecek, doldurabilecek, değiştirebilecek ve onaylayabileceklerdir. Beyannameleri vermiş sayılabilmeleri için kanuni sürenin son günü saat 24.00’e kadar onaylayıp tahakkuk ettirmeleri gerekmektedir.

Maliye Bakanlığı tarafından tebliğde yer alan birkaç örneği sizlerle paylaşarak konuyu daha anlaşılır hale getirmek istiyoruz;

ÖRNEK 1: 2015 yılı içerisinde mesken olarak kullanılmak üzere kiraya verdiği gayrimenkulünden 10.000 TL kira geliri elde eden ve aynızamanda 2013 yılında 80.000 TL’ye aldığı diğer bir gayrimenkulünü  2015 yılı içerisinde 150.000 TL’ye satan, beyana tabi başkaca bir geliri de olmayan Bay (A), 2015 yılında elde ettiği kira geliri ve değer artışı kazançlarına yönelik gelir vergisi beyannamesini Hazır Beyan Sistemi üzerinden verebilecektir.

ÖRNEK 2: 2015 yılı içerisinde birinci işverenden yıllık 51.000 TL, ikinci işverenden ise 42.000 TL ücret geliri elde eden ve ücretlerinin tamamından vergi kesintisi yapılan Bayan (B), elde ettiği bu ücret gelirlerine ilişkin gelir vergisi beyannamesini Hazır Beyan Sistemi üzerinden verebilecektir.

ÖRNEK 3: Mesken olarak kullanılmakta olan gayrimenkulünden 2012 yılında 6.000 TL, 2014 yılında ise 7.500 TL kira geliri elde etmesine rağmen bu gelirlerine ilişkin olarak beyanname vermeyen ve söz konusu yıllarda beyana tabi başkaca bir geliri de olmayan Bayan (D), Hazır Beyan Sistemini kullanarak 2012 ve 2014 yıllarında elde ettiği bu gelirleri için ayrı ayrı beyanname verebilecektir.

ÖRNEK 4: 2013 yılında, basit usulde vergilendirilen bir mükellefe işyeri olarak kiraya verdiği gayrimenkulünden 5.000 TL işyeri kira geliri elde eden ve bu geliri için 2014 yılının beyan döneminde beyanname veren Bay (E), 2011 yılında 40.000 TL’ye satın alıp 2013 yılında 100.000 TL’ye sattığı konutundan elde ettiği değer artışı kazancını 2014 yılında verdiği beyannameye dahil etmemiştir. 2016 yılında söz konusu değer artışı kazancını da beyan etmek isteyen Bay (E), 2013 yılına ilişkin olarak vereceği düzeltme beyannamesini vergi dairesi aracılığıyla verebilecektir.

ÖRNEK 5: (Y) Limited Şirketinin @ ortaklık payına ilişkin hissesini 3/3/2014 tarihinde 50.000 TL bedel ile iktisap eden Bay (G), bu hisselerin tamamını 16/11/2015 tarihinde 120.000 TL bedel ile satmıştır. Beyana tabi başka bir geliri ve gelir vergisi mükellefiyeti olmayan Bay (G), bu satıştan elde ettiği değer artışı kazancına yönelik beyannamesini Hazır Beyan Sistemi üzerinden verebilecek ve beyannamesini onaylamasının ardından kendisine Sistem tarafından otomatik olarak gelir vergisi mükellefiyeti tesis edilecektir.

Sonuç olarak Maliye Bakanlığı 25 Şubat 2016 gün ve 29635 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği  (Sıra No.: 470) ile Hazır Beyan Sistemini kullanılabilir hale getirmiştir. Hazır beyan sisteminde asıl amacın kayıtdışılık ile mücadele adına gerçek usulde vergi mükellefi olmayan (ticari, zirai ve serbest meslek kazancı olanlar hariç) yukarıda yer alan örneklerde de açıkça görüleceği üzere kira, ücret, değer artış kazancı ve geçmiş yıllara ilişkin buna benzer gelirleri olan mükellefleri kayıt altına almayı hedeflemiştir. Bu işlemi yaparken gerek süreci kısaltmak gerekse de beyan sayısını artırtmak adına teknolojinin de avantajlarını kullanarak hazır beyan sistemi oluşturulmuştur. Maliye Bakanlığının veri ambarı ve diğer kurumlardan toplamış olduğu veriler (elektrik,su ve doğalgaz aboneliği ile tapu kayıtları gibi) doğrultusunda söz konusu gelirlerin vergi dışı tutulması günü kurtarma telaşından öteye geçemeyecektir. Tespit edilmesi cari dönemde olmasa bile sonraki yıllarda ortaya çıkarılacağı aşikârdır. Mali idare tarafından tespit edilmesi halinde ise hatırı sayılır cezalar ile muafiyet gibi haklardan yararlanılamayacağıkaçınılmaz olacaktır. Bu sebeplerden dolayı beş yıllık zaman aşımı (2011 ve daha sonraki yıllar için) süresi dikkate alınarak yukarıdaki örneklere benzer geçmiş döneme ait gelirleriniz var ise uyum çerçevesinde kendi rızanız ile beyan etmeniz ve cari dönem (2015) gelirlerinizi de unutmamanızı önemle hatırlatmak isteriz.

Murat Sayar/S.M.Mali Müşavir

Asist Denetim Danışmanlık S.M.Mali Müşavirlik Ltd.Şti.

www.asistdenetim.com.tr/[email protected]